به منظور ثبات رویه درخصوص بیمه تامین اجتماعی رانندگان ، بخشنامه تنقیح، تلخیص و تجمیع بخشنامه‌ها و دستورهای اداری بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری صادر گردیده است . متن کامل بخشنامه به شرح زیر می باشد :
«بخشنامه تنقیح، تلخیص و تجمیع»
حوزه معاونت بیمه‌ای
موضوع: تنقیح، تلخیص و تجمیع بخشنامه‌ها و دستورهای اداری
بیمه تامین اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری
معاونین محترم /مدیران کل مستقل ستادی
مدیران کل تامین اجتماعی استان
مدیران درمان تامین اجتماعی استان
باسلام
در اجرای بخشنامه شماره 13309/93/1000 مورخ 27/12/1393 با موضوع “تنقیح بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان و به منظور شفاف‌سازی مقررات، تسهیل در ارائه خدمات و ارتقاء امور، ایجاد وحدت رویه و همچنین بازنگری در ضوابط مربوط به ماده (۵) قانون بیمه‌های اجتماعی مصوب ۱۳۳۹ (موضوع بخشنامه شماره ۲۳۳ مورخ 6/9/1351 فنی)، قانون بیمه‌های تامین اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 28/2/1379 مجلس شورای اسلامی، آئین نامه اجرائی مصوب 9/3/1380 هیات وزیران و اصلاحات بعدی مصوب 6/5/1387 و سایر مقررات موضوعه و به منظور رضایتمندی ذینفعان، توجه ادارات کل استان‌ها و واحدهای تابعه را به رعایت و اجرای دقیق مفاد این بخشنامه جلب می‌نماید.
- فصل اول: قوانین و مقررات
- فصل دوم: تعاریف
- فصل سوم: نحوه شناسایی و نامنویسی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر
- فصل چهارم: فرآیند بیمه‌پردازی رانندگان
- فصل پنجم: احتساب سوابق پرداخت حق بیمه
- فصل ششم: حمایتها و تعهدات
- فصل هفتم: مقررات مالی
- فصل هشتم: سایر موارد
فصل اول: قوانین و مقررات مربوط به بیمه تامین اجتماعی رانندگان
١– قوانین
الف – قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ مجلس شورای ملی.
ب- قانون الزام شرکت‌ها و موسسات ترابری جاده‌ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه مصوب ۱۳۶۸.
پ- قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 28/2/79 مجلس شورای اسلامی.
ت- بند (ض) تبصره (۱۴) قانون بودجه سال ۱۳۸۶ کل کشور
ث- قانون استفساریه در مورد قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 7/11/1386 مجلس شورای اسلامی
ج- قانون اصلاح قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 6/5/1387 مجلس شورای اسلامی.
چ- قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مصوب ۱۳۸۸/۱۰/۱۵ مجلس شورای اسلامی
۲– آیین نامه‌های اجرایی و مصوبات هیات وزیران، شورای عالی تأمین اجتماعی، هیات امناء و هیات مدیره سازمان.
الف – آیین نامه اجرایی شماره ۱۲۷۵۰/ت ۲۳۹۰۴ه مورخ 28/3/1380 هیأت وزیران.
ب- مصوبه شماره 10313/100 مورخ 3/4/1380 شورای عالی تأمین اجتماعی
پ- مصوبه شماره 24832/1100 مورخ 29/3/1381 هیأت مدیره سازمان
ت- مصوبه شماره 80405/1100 مورخ 8/8/1386 هیأت مدیره سازمان
ث- آیین نامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مصوب 31/1/1389 هیأت وزیران.
ج- مصوبه شماره 119281/47234 مورخ 12/6/1390 هیأت وزیران.
چ- مصوبه شماره 162179/47324 مورخ 14/8/1390 هیأت وزیران.
ح- مصوبه شماره ۲۰۳۳۴/ت ۵۰۵۰۱هـ مورخ 22/2/1395 هیأت وزیران.
خ- مصوبه شماره 2974/96/1100 مورخ 13/8/1396 هیأت مدیره سازمان
٣– دادنامه‌های هیات عمومی دیوان عدالت اداری و نظریه‌های حقوقی:
الف- دادنامه شماره ۶۳۵ مورخ 24/9/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری.
ب- دادنامه شماره ۲۴۳-۲۴۴ مورخ 2/5/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری.
پ- دادنامه شماره ۷۲ مورخ 24/7/1395 هیأت تخصصی بیمه، کار و تأمین اجتماعی (دیوان عدالت اداری).
ت- نظریه شماره 3621/95/7100 مورخ 24/07/1395 دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان (وقت).
۴– تفاهم نامه ها، توافق نامه‌ها و ابلاغیه ها:
الف- موافقت نامه مورخ 12/2/1372 فیمابین وزارت راه و ترابری (وقت) و سازمان تأمین اجتماعی و توافق به عمل آمده با سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای (حمل و نقل و پایانه‌های کشور) تاریخ شمول رانندگان ترانزیت از 1/2/1374 تعیین‌شده است.
ب- موافقت نامه مورخ 20/11/1372 فی مابین سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور (وقت) و سازمان تأمین اجتماعی
پ- تفاهم نامه سه جانبه فی مابین وزرای رفاه و تأمین اجتماعی (وقت)، تعاون (وقت) و سازمان تأمین اجتماعی مورخ 27/3/1386.
ت- ابلاغیه توافقات به عمل آمده فی مابین سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و ستاد سوخت کشور موضوع ابلاغیه مربوط به صدور پروانه کارا مجوز فعالیت رانندگان فعال در حمل و نقل بار و مسافر درون شهری مصوب 22/3/1392.
فصل دوم: تعاریف درخصوص بیمه تامین اجتماعی رانندگان
۵ – راننده حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر بین شهری:
الف – راننده حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر بین شهری به راننده‌ای اطلاق می‌گردد که دارای گواهینامه رانندگی معتبر و متناسب با وسیله نقلیه عمومی بین شهری(وانت بار، سواری، مینی بوس، کامیونت، اتوبوس و کامیون) بوده و کارت هوشمند (دفترچه کار) رانندگی وی توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای (سازمان حمل و نقل و پایانه ها) صادر و فاقد کارفرما می‌باشد.
ب- کلیه رانندگانی که تا قبل از سال ۱۳۷۲ براساس دفترچه‌های پرداخت حق بیمه و از تیر ماه سال ۱۳۷۲ تا تاریخ تصویب آئین نامه اجرایی قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر بین شهری (لغایت شهریور ماه ۱۳۸۰) طبق صورت وضعیت مسافر یا بارنامه، حق بیمه پرداخت و دارای دفترچه کار معتبر رانندگی و فاقد کارفرما و هر گونه پوشش بیمه‌ای بوده‌اند، مشمول قانون مزبور تلقی و میبایست حق بیمه مربوطه را رأس پرداخت نمایند.
پ- سایر رانندگانی که از تاریخ 1/7/1380 (تاریخ اجرای آئین نامه یادشده) به بعد جهت آنان دفترچه کار با کارت هوشمند رانندگی صادر می‌شود از تاریخ صدور مشمول این قانون قرار می‌گیرند.
۶– راننده حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر درون شهری:
الف – راننده حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر درون شهری به راننده‌ای اطلاق می‌گردد که دارای گواهینامه معتبر و متناسب با وسیله نقلیه عمومی درون شهری (وانت بار، کامیونت، سواری، مینی بوس، اتوبوس و …) بوده و مجوز فعالیت معتبر رانندگی (پروانه، کارت و…) وی توسط مراجع ذیصلاح صادر و فاقد کارفرما می‌باشد.
توجه: سازمانهای متولی در امور مربوط به ناوگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری تحت نظارت شهرداریها شامل سازمانهای مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهری، حمل و نقل همگانی بار و مسافر، اتوبوسرانی و سازمان مدیریت حمل و نقل بار و سایر مراجع ذیربط (با تأیید اداره کل نامنویسی و حساب‌های انفرادی) می‌باشند.
ب- با توجه به قانون اصلاح قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 6/5/1387مجلس شورای اسلامی، از تاریخ تصویب این قانون کلیه رانندگان وسایط نقلیه عمومی حمل و نقل بار و مسافر درون شهری که دارای مجوز فعالیت معتبر بوده‌اند همانند رانندگان بین شهری مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان قرار گرفته‌اند.
تذکر: رانندگان دارای گواهینامه پایه ۳ رانندگی با توجه به ضوابط مقرر و به شرط ارائه معرفی نامه از سازمانهای متولی، صرفا بعنوان راننده درون شهری شناخته می‌شوند.
۷– دفترچه کار(کارت هوشمند رانندگی
وفق بند (پ) ماده (۱) آئین نامه اجرایی قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری موضوع تصویب نامه شماره ۱۲۷۵۰/ت۲۳۹۰۴ه مورخ 28/3/1380 هیات وزیران، دفترچه کار رانندگی معتبر وفق قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل جاده ای، عبارت است از دفترچه یا برگه‌ای که به عنوان مجوز فعالیت رانندگان در بخش حمل و نقل عمومی بین شهری صادر گردیده و به منزله شناسنامه فعالیت راننده می‌باشد.
براساس اعلام سازمان حمل و نقل جاده‌ای طی نامه شماره 1/74/54305 مورخ 12/6/1384 کارت هوشمند رانندگی از تاریخ 1/6/1384 جایگزین دفترچه کار رانندگی حمل و نقل بار و مسافر بین شهری گردیده است، از این رو در این بخشنامه از عبارت کارت هوشمند به جای دفترچه کار رانندگی استفاده‌شده است.
۸– مجوز فعالیت (پروانه / کارت) رانندگان درون شهری:
مجوزی است که جهت فعالیت رانندگان حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر درون شهری توسط مراجع ذیصلاح صادر و دارای مدت اعتبار معین می‌باشد.
۹– نرخ حق بیمه تامین اجتماعی رانندگان:
نرخ حق بیمه کلیه رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری مطابق با ماده (۲۸) قانون تأمین اجتماعی (27%کامل) می‌باشد.
در اجرای بند (ض) تبصره (۱۴) قانون بودجه سال ۱۳۸۶ کل کشور، بند «ب» ماده (۱۱) آئین نامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمندسازی یارانه ها، توافقات بعمل آمده فی مابین سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها و ستاد سوخت کشور، کلیه رانندگان حمل و نقل عمومی‌بار و مسافر بین شهری و درون شهری که قبل از تاریخ
1/10/89 مشمول قانون اخیرالذکر قرار گرفته‌اند (رانندگان قدیم)، در صورت پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر طبق ماده (۳۹) قانون تامین اجتماعی کماکان از معافیت حق بیمه به میزان 27/10 (ده بیست و هفتم) سهم دولت و 27/3.5 (سه و نیم بیست و هفتم) سهم هدفمندسازی یارانه‌ها برخوردار خواهند شد.
سایر رانندگانی که از تاریخ 1/10/89 به بعد و تا تاریخ صدور این بخشنامه مشمول بهره‌‌مندی از معافیت حق بیمه سهم هدفمندسازی یارانه‌ها قرار گرفته‌اند (رانندگان جدید)، در صورت پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر طبق ماده (۳۹) قانون تامین اجتماعی از معافیت حق بیمه 27/13.5 (سیزده و نیم بیست و هفتم) سهم هدفمندسازی یارانه‌ها برخوردار خواهند شد.
توجه ۱: کلیه رانندگانی که در یک سال آخر منتهی به تاریخ صدور این بخشنامه از معافیت مربوطه (کمک دولت و هدفمندسازی یارانه‌ها برخوردار گردیده‌اند، در صورت احراز سایر شرایط مقرر در قانون و آئین نامه اجرایی مربوطه و اعتبار کارت هوشمند مجوز فعالیت رانندگی، تداوم برخورداری ایشان از تسهیلات معافیت بخشی از حق بیمه مندرج در قوانین مزبور بلامانع خواهد بود.
توجه ۲: رانندگان بیمه پرداز مشمول معافیت بخشی از حق بیمه که ظرف مدت ۶ ماه پس از انقضای اعتبار کارت هوشمند/ مجوز فعالیت رانندگی نسبت به تمدید یا تجدید کارت / مجوز فعالیت رانندگی خود و تداوم بیمه‌پردازی با استفاده از معافیت اقدام نمی‌نمایند، از شمول معافیت مزبور خارج و در صورت مراجعه بعد از مهلت مزبور و درخواست ادامه بیمه‌پردازی از طریق بیمه اجتماعی رانندگان، می‌بایستی حق بیمه متعلقه را با نرخ کامل پرداخت نمایند.
۱۰– دستمزد مقطوع:
درآمد ماهانه‌ای که طبق ماده (۳۵) قانون تأمین اجتماعی برای راننده تعیین و مبنای دریافت حق بیمه و ارائه خدمات قانونی قرار می‌گیرد.
الف- طبق مصوبه شماره 10313/100 مورخ 3/4/1380 شورای عالی تأمین اجتماعی و مصوبه شماره 24832/1100 مورخ 29/3/1381 هیأت مدیره سازمان و اصلاحات بعدی آنها، میزان دستمزد مقطوع برای کلیه رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری در سال ۱۳۸۰ معادل 3/1 برابر و از سال ۱۳۸۱ لغایت اسفند ۱۳۹۶ جهت رانندگان مینی بوس و سواری بین شهری معادل 1/1 برابر و سایر رانندگان بین شهری معادل 3/1 حداقل دستمزد تعیین گردیده است.
ب- طبق مصوبه شماره 2974/96/1100 مورخ 13/8/1396 هیات مدیره سازمان و اصلاحات بعدی آن ضریب دستمزد رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری از تاریخ 1/1/1397بشرح ذیل تعیین و مبنای دریافت حق بیمه و ارائه تعهدات قانونی قرار گرفته است:
- رانندگان بین شهری: وانت بار، سواری، مینی بوس و کامیونت 2/1 برابر حداقل دستمزد. اتوبوس، کامیون و…. 5/1 برابر حداقل دستمزد
- رانندگان درون شهری: اعم از وانت بار، کامیونت، سواری، مینی بوس، اتوبوس و…، معادل 1/1 برابر حداقل دستمزد.
فصل سوم: نحوه شناسایی و پذیرش رانندگان حمل و نقل بار و مسافر
به موجب قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب مورخ 28/2/1379 مجلس شورای اسلامی و آئین نامه اجرایی مربوطه موضوع تصویب نامه شماره ۱۲۷۵۰/ت۲۳۹۰۴ هـ- مورخ
۳/۲۸/ ۱۳۸۰ هیات وزیران و قانون اصلاح قانون مزبور مصوب 6/5/1387 مجلس شورای اسلامی، کلیه رانندگان وسایط نقلیه حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری مشمول مقررات عام قانون تأمین اجتماعی قرار گرفته و مکلفند حق بیمه مقرر در این قانون را رأسا و بر مبنای درآمدی که طبق ماده (۳۵) قانون تأمین اجتماعی تعیین می‌گردد، پرداخت نمایند.
۱۱– مدارک مورد نیاز نامنویسی بیمه تامین اجتماعی رانندگان :
رانندگان حمل و نقل بار و مسافر فاقد کارفرما می‌توانند جهت نامنویسی یا به روز رسانی رابطه بیمه‌ای/ اطلاعات شخصی، با به همراه داشتن مدارک ذیل به واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی شعبه مراجعه نمایند.
الف – تکمیل فرم درخواست و ثبت آن در دبیرخانه شعبه.
ب- اصل گواهینامه رانندگی معتبر و متناسب با نوع وسیله نقلیه.
پ- اصل کارت هوشمند رانندگی بین شهری)، مجوز فعالیت پروانه کار معتبر (درون شهری).
ت- معرفی نامه صادره از سوی مراجع ذیربط جهت رانندگان جدیدالورود.
ث- اصل کارت وسیله نقلیه.
ج- اصل سند وسیله نقلیه جهت مالکین (و ارائه اسناد و قرارداد انجام کار در مواردی که وسیله نقلیه بنام راننده متقاضی بیمه پرداز نباشد).
توجه ۱: کلیه مدارک فوق میبایست پس از رویت و تصویر برداری به متقاضی عودت داده شود. بدیهی است در صورت فراهم شدن امکان دریافت اطلاعات برخط از سامانه‌های ذیربط، تصویر برداری از مدارک مذکور نیز موضوعیت نخواهد داشت.
توجه ۲: دوره اعتبار مجوز فعالیت / پروانه کار رانندگان درون شهری و کارت هوشمند رانندگان بین شهری میبایست توسط واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی در سیستم ثبت گردد.
توجه 3: حداکثر سن مجاز رانندگان درون شهری برای مردان و زنان تا پایان سال ۱۳۹۴، پنجاه (۵۰) سال تمام در زمان ثبت درخواست در دبیرخانه واحد اجرایی و پس از تاریخ مزبور و با توجه به تسری قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری به رانندگان درون شهری، کنترل شرط سنی و انعقاد قرارداد فاقد موضوعیت می‌باشد.
۱۲- راننده متقاضی میبایست رأسا به واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی شعبه که نشانی محل سکونت و یا اشتغال وی در محدوده آن قرار دارد، مراجعه و نسبت به تکمیل فرم شماره ۱ پیوست و ارائه مدارک مندرج در بند (۱۱) اقدام نماید.
توجه: نظر به اهمیت اخذ و بروزرسانی نشانی محل سکونت رانندگان به منظور پیگیری احکام مطالباتی، لازمست تمهیدات نرم افزاری لازم در سامانه خدمات غیر حضوری جهت تکمیل و یا اصلاح آن پیش بینی گردد. بدیهی است نحوه ابلاغ احکام مطالباتی این قبیل بیمه شدگان مطابق بخشنامه تلخیص، تجمیع و تنقیح ابلاغ احکام و اوراق به شماره 8971/99/1000 مورخ 01/10/1399 می‌باشد.
۱۳- واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی شعب سازمان موظفند پس از ثبت کلیه اطلاعات مورد نیاز در سیستم از جمله مجوزهای اشتغال به امر رانندگی) و تطبیق مندرجات فرم با اصل مدارک، ضمن احراز هویت، نسبت به انجام کنترل‌های لازم در خصوص همپوشانی‌های درون سازمانی (براساس ماتریس همپوشانی‌های بیمه‌ای موضوع بخشنامه شماره (۴) نامنویسی و حساب‌های انفرادی و تخصیص شماره تامین اجتماعی و یا بروزرسانی رابطه بیمه‌ای اقدام و متعاقب آن متقاضی را به منظور انجام معاینات پزشکی و تایید سلامت و قابلیت استعداد جسمانی جهت شغل رانندگی به واحد امور بیمه شدگان ارجاع نماید. توجه: کنترل همپوشانی برون سازمانی (على الخصوص همپوشانی با صندوق بیمه‌های اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر موضوع قانون استفساریه مصوب هفتم بهمن ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و شش مجلس شورای اسلامی) و سایر سازمانهای پایه بیمه گر، پس از امکان استعلام بر خط از پایگاه‌های ذیربط اجرایی خواهد شد.
۱۴- چنانچه واحد امور بیمه شدگان پس از بررسی‌های لازم، شرایط معافیت از انجام معاینات پزشکی اولیه متقاضی را مطابق بخشنامه شماره 1965/99/1000 مورخ 13/03/1399 احراز ننماید، مکلف است فرم شماره ۲ پیوست را وفق ضوابط اجرایی مقرر در بخشنامه شماره 13469/94/1000 مورخ 22/12/1394 حوزه معاونت درمان و فنی و درآمد (وقت) از سیستم دریافت و وی را به منظور انجام معاینات پزشکی و تائید سلامت و قابلیت استعداد جسمانی جهت شغل رانندگی به مرجع معاین معرفی نماید.
۱۵- در صورتیکه متقاضی از انجام معاینات پزشکی اولیه معاف یا براساس نظریه مرجع مربوطه، دارای قابلیت و استعداد جسمانی جهت شغل رانندگی باشد و سلامت وی تأیید گردد، همچنین از کارافتاده کلی نباشد و یا در صورت از کارافتادگی کلی قادر به امر رانندگی باشد، واحد امور بیمه شدگان مکلف است راننده درون شهری را به منظور اختصاص کد مربوطه و بیمه‌پردازی به واحد وصول حق بیمه و متقاضی راننده بین شهری را برای صدور برگ پرداخت على الحساب سه ماهه به واحد امور مالی شعبه راهنمایی نماید.
توجه1: بیمهشدگان صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری که در زمان انعقاد قرارداد مربوطه نسبت به انجام معاینات پزشکی فوق‌الذکر اقدام نموده‌اند، با احراز سایر شرایط مقرر در زمره مشمولین بیمه رانندگان درون شهری بین شهری قرار می‌گیرند و می‌توانند بدون انقطاع در پرداخت حق بیمه از طریق بیمه رانندگان نسبت به ادامه بیمه‌پردازی خود با رعایت نرخ دستمزد مربوطه اقدام نمایند که در این صورت از انجام معاینات پزشکی اولیه معاف خواهند بود.
توجه ۲: نحوه انجام معاینات پزشکی رانندگان، همانند معاینات صاحبان حرف و مشاغل آزاد و با هزینه متقاضی خواهد بود.
توجه 3: در صورتیکه متقاضی براساس نتیجه معاینات پزشکی در ارتباط با شغل رانندگی از کارافتاده کلی شناخته شود، لازمست نتیجه معاینات پزشکی در سیستم ثبت و اطلاعات مربوط به اینگونه رانندگان در فایل جداگانه نگهداری و سیستم بطور هوشمند از دریافت حق بیمه و اقدامات بعدی خودداری نماید.
۱۶- رانندگان درون شهری پس از اتمام مراحل ثبت نام، انجام معاینات پزشکی و اخذ کد راننده با لحاظ اعتبار مجوز فعالیت مشمول مقررات بیمه اجتماعی رانندگان قرار گرفته و میبایست با مراجعه به سامانه خدمات غیرحضوری سازمان نسبت به اخذ برگ پرداخت حق بیمه و پرداخت آن براساس ضوابط مربوطه در مهلت مقرر اقدام نمایند.
۱۷- رانندگان بین شهری میبایست به منظور دریافت برگ پرداخت و واریز مبلغ على الحساب به واحد امور مالی و پس از واریز آن، جهت اخذ فرم شماره ۳ پیوست (که به صورت سیستمی صادر می‌شود) و معرفی به سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور به واحد امور بیمه شدگان مراجعه نمایند. توجه: مبلغ على الحساب واریزی راننده، میبایست توسط واحد امور مالی شعبه در کد حساب معین تحت عنوان على الحساب رانندگان به تفکیک هر راننده (با کد شناسایی شماره ملی ذینفع) نگهداری گردد.
۱۸- از تاریخ صدور این بخشنامه رانندگان بین شهری که جهت صدور / تمدید کارت هوشمند رانندگی به مرجع ذیصلاح معرفی می‌شوند پس از دریافت کارت هوشمند رانندگی، منحصر در دوره اعتبار کارت هوشمند مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان قرار گرفته و بعد از اینکه اصل کارت هوشمند خود را به شعبه مربوطه ارائه مینمایند، اطلاعات آن میبایست توسط واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی در سیستم ثبت (در خصوص رانندگان جدید که فاقد کد راننده می‌باشند پس از تخصیص کد راننده بین شهری و متقاضی را جهت اخذ برگ پرداخت حق بیمه براساس ضوابط مربوطه در مهلت مقرر) به سامانه خدمات غیرحضوری راهنمایی نماید. توجه: همزمان با ثبت اعتبار کارت هوشمند رانندگان جدید بین شهری توسط واحد مربوطه، مبلغ على الحساب واریزی میبایست بصورت سیستمی در حساب پرداختی حق بیمه ماهانه (از تاریخ اعتبار کارت و در کد راننده) منظور گردد.
۱۹- به هنگام مراجعه رانندگان جهت اخذ گواهی پرداخت حق بیمه به منظور تجدید و تمدید کارت هوشمند رانندگی و یا مجوز فعالیت و یا در زمان اخذ صورتحساب بدهی(بیلان)، می‌بایستی وضعیت پرداخت حق بیمه راننده توسط واحد وصول حق بیمه کنترل و با توجه به قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری برابر مقررات نسبت به اخذ گردش حساب بدهی در دوره اعتبار کارت هوشمند یا مجوز فعالیت راننده اقدام و پاسخ مرجع ذیصلاح (سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور سازمان شهرداریها ادارات کل صنعت، معدن و تجارت و …) طی فرم شماره ۴ پیوست صادر گردد.
توجه: ایجاد سوابق رانندگان در دوره اعتبار کارت هوشمند رانندگی / مجوز فعالیت منوط به پرداخت حق بیمه متعلقه بوده و میبایست تمهیدات مکانیزه لازم در این ارتباط پیش بینی گردد.
فصل چهارم: فرآیند بیمه‌پردازی رانندگان ( پرداخت بیمه تامین اجتماعی رانندگان )
بیمه‌پردازی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری که با رعایت قانون و آیین نامه اجرایی و مصوبات ذیربط نامنویسی و مبلغ على الحساب مربوطه را به حساب سازمان واریز نموده‌اند، به شرح ذیل می‌باشد:
الف) – بیمه‌پردازی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر به صورت انفرادی:
۲۰- با توجه به اینکه دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه از ابتدای هر سال تغییر می‌یابد، برگه‌های پرداخت حق بیمه به صورت ماهانه جهت ماه قبل، ماه جاری و ماه آتی و حداکثر تا پایان اسفند ماه همان سال صادر خواهد شد.
۲۱- پس از اخذ کد کارگاهی جهت صدور برگ پرداخت با احتساب على الحساب پرداختی عنداللزوم نسبت به محاسبه مابه التفاوت اقدام و در سایر ماهها برای روزهای کامل ماه صادر می‌گردد.
۲۲- نظر به اینکه صدور، تجدید و تمدید کارت هوشمند رانندگی منوط به ارائه گواهی سازمان تأمین اجتماعی مبنی بر پرداخت حق بیمه از سوی راننده می‌باشد، لذا درخصوص رانندگانی که درخواست اخذ گواهی پرداخت حق بیمه را مینمایند، واحد وصول حق بیمه میبایست ضمن کنترل پرداختی‌ها و اخذ گردش حساب رانندگان، حق بیمه متعلقه را با لحاظ مدت و دوره اعتبار کارت هوشمند رانندگی دریافت و سپس گواهی مورد نظر را طبق فرم شماره (۴) پیوست از سیستم اخذ و ممهور به مهر برجسته واحد وصول حق بیمه جهت ارائه به مرجع ذیربط به آنان ارائه نمایند.
توجه1: در صورت عدم توان پرداخت یکجای بدهی از سوی بیمه شده، صدور گواهی مزبور با ترتیب پرداخت بدهی (تقسیط) امکان‌پذیر خواهد بود.
توجه ۲: پس از راه‌اندازی سامانه استعلام وضعیت اعتبار کارت هوشمند رانندگی با سازمان حمل و نقل و پایانه ها، صدور و تمدید کارت هوشمند از طریق سامانه مزبور و به صورت برخط انجام خواهد شد.
۲۳- با توجه به اینکه کلیه رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری مشمول بیمه‌های اجتماعی می‌باشند لذا در صورتی که در مهلت مقرر قانونی از پرداخت حق بیمه خود به سازمان خودداری نموده‌اند، مشروط بر اینکه کارت هوشمند مجوز فعالیت رانندگی آنان در دوره مذکور دارای اعتبار باشد واحدهای اجرایی تابعه میبایست وفق قانون تأمین اجتماعی نسبت به اخذ گردش حساب و همچنین مطالبه حق بیمه متعلقه با نرخ کامل و با رعایت دستمزد مقطوع رانندگان به همراه جرائم مربوطه با رعایت ماده ۵۰ قانون تأمین اجتماعی اقدام نمایند.
۲۴- در مواردی که کارت هوشمند مجوز فعالیت رانندگان بین شهری و درون شهری منقضی و فاقد اعتبار باشد، سیستم اجازه صدور برگ پرداخت و یا هر خدمت دیگری را به راننده موصوف نداده و بصورت مکانیزه وضعیت بیمه‌شده “غیر فعال / مختومه” خواهد گردید.
۲۵- با توجه به صراحت ماده واحده قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری، مبنی براینکه “رانندگان راسا میبایست نسبت به بیمه‌پردازی خود اقدام نمایند”، تبدیل بیمه‌پردازی رانندگانی که بصورت انفرادی نامنویسی و حق بیمه خود را پرداخت مینمایند، از انفرادی به گروهی (شرکتهای تعاونی کارگزار) مجاز نبوده و باید ترتیبی اتخاذ گردد که این گونه رانندگان رأسا و به صورت الکترونیکی نسبت به ادامه پرداخت حق بیمه اقدام نمایند.
ب) – بیمه‌پردازی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر به صورت گروهی (کارگزاری رانندگان):
با توجه به اینکه براساس بند(۳) تفاهم نامه همکاری مورخ 27/3/86 فی مابین وزارتین وقت رفاه و تعاون و این سازمان مقرر گردید در جهت تسهیل امور رانندگان، شرکتهای تعاونی حمل و نقل بعنوان کارگزار نسبت به تهیه و تنظیم لیست بیمه مشمولین قانون بیمه اجتماعی رانندگان حوزه ذیربط خود بطور ماهیانه با توجه به شرایط مربوطه اقدام نمایند، لذا در اجرای دقیق قانون یادشده و تفاهم انجام گرفته نحوه اقدام واحدهای اجرایی به شرح ذیل می‌باشد:
۲۶- شرکتهای تعاونی حمل و نقل جهت تضمین ارسال لیست و پرداخت حق بیمه رانندگان، میبایست معادل حق بیمه سه ماهه وفق ماده (۲۸) قانون تأمین اجتماعی و براساس بیشترین لیست ارسالی و میزان افزایش دستمزد هر سال نسبت به ارائه ضمانت نامه بانکی معتبر یا ملکی با تعهد کتبی صاحبان امضاء شرکت در دفترخانه اسناد رسمی مبنی بر پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر قانونی به شعبه مربوطه اقدام نمایند. بدیهی است مسئولیت هرگونه اقدام مغایر با مراتب فوق و عدم اخذ تضامین فوق‌الذکر بر عهده مدیران کل استان‌ها و رؤسای واحدهای اجرایی تابعه و مسئولین ذیربط خواهد بود. همچنین واحدهای اجرائی در صورت استنکاف شرکتهای موصوف از ارائه ضمانت یادشده، میبایست ترتیبی اتخاذ نمایند تا رانندگان موصوف سریعا با تبدیل بیمه خود از گروهی به انفرادی، راسا نسبت به پرداخت حق بیمه سهم متعلقه و بهره‌‌مندی از قانون اقدام نمایند.(اصلاحی مورخ 18/8/1400)
توجه 1: در خصوص آندسته از شرکتهای تعاونی حمل و نقل کارگزاری که در گذشته نسبت به ارسال لیست افرادی اقدام نموده‌اند که اسامی آنها در فهرست احصاء‌شده مندرج در سیستم موجود نبوده و موجب بهره‌‌مندی من غیر حق از مزایای مقرر در قانون به نفع خود و یا دیگران گردیده‌اند، واحدهای اجرائی میبایست باهماهنگی واحد حقوقی ادارات کل استان در اجرای ماده ۹۷ قانون نسبت به پیگیری موضوع از طریق مراجع قضائی و وصول خسارات مربوطه وفق مفاد ماده قانونی یادشده اقدام و از اخذ لیست مجدد شرکتهای مزبور اکیدا خودداری نمایند.
توجه ۲: در خصوص آن دسته از شرکتهای تعاونی حمل و نقل کارگزار که لیست مربوطه را بدون پرداخت تمام و یا بخشی از وجه حق بیمه ارسال و یا در برخی از ماهها از ارسال لیست و پرداخت حق بیمه به طور کامل خودداری و یا اینکه روزهای کارکرد همه و یا تعدادی از رانندگان را به صورت ناقص ارسال نموده‌اند، میبایست ترتیبی اتخاذ گردد تا ضمن پیگیری و وصول مطالبات مربوطه وفق ماده ۵۰ قانون و آئین نامه اجرائی آن و جلوگیری از اخذ لیست مجدد کارگزاریهای موصوف، رانندگان یادشده را راهنمایی تا رأسا نسبت به پرداخت حق بیمه خود به صورت انفرادی اقدام نمایند.
توجه 3: در اجرای دستورالعمل‌های جامع تهیه صورتحساب بدهی کارفرمایان و حسابجاری کارگاه‌ها، لازمست با توجه به نرم‌افزار تعبیه‌شده نسبت به اخذ گردش حساب بدهی کارگزاریهای مذکور در مهلتهای مقرر و همچنین پیگیری و وصول مطالبات اقدام لازم بعمل آید.
۲۷- واحدهای اجرایی تابعه، مجاز به دریافت لیست و حق بیمه تعاونی‌های حمل و نقل با حق بیمه کمتر از حق بیمه تعیین‌شده و یا لیست بدون وجه نبوده و میبایست به هنگام محاسبه ریاضی و فنی لیست‌های ارسالی موضوع را دقیقا بررسی و کنترل نمایند. توجه: بدیهی است در صورت عدم پرداخت حق بیمه متعلقه، واحد اجرایی میبایست از تایید لیست خودداری و برابر مقررات اقدام نمایند.
۲۸- شرکتهای تعاونی حمل و نقل کارگزار از تاریخ صدور این بخشنامه مجاز به پذیرش راننده جدید جهت ارسال لیست و پرداخت حق بیمه نبوده ولیکن تداوم ارسال لیست و پرداخت حق بیمه‌اندسته از رانندگانی که لیست و حق بیمه آنان توسط شرکتهای مزبور قبلا به سازمان ارسال و پرداخت گردیده است، با رعایت مفاد این بخشنامه بلامانع می‌باشد.
تذکر 1: واحدهای اجرایی تا فراهم شدن امکان کنترل سیستمی، موظف به بررسی و تطبیق نفرات مندرج در لیست‌های ارسالی توسط شرکتهای موصوف جهت رعایت مفاد بند فوق از جانب شرکتهای تعاونی کارگزار می‌باشند.
تذکر ۲: در صورت عدم رعایت و تخلف شرکت در اجرای مفاد بند فوق (فارغ از تایید/ عدم تایید اشتغال فرد در شغل رانندگی و شمول / عدم شمول بهره‌‌مندی از معافیت حق بیمه سهم سازمان هدفمندی یارانه ها)، شعب مجاز به پذیرش لیست‌های آتی شرکت تعاونی کارگزار نبوده و در اسرع وقت میبایست نسبت به تبدیل بیمه‌پردازی کلیه رانندگان از گروهی به انفرادی اقدام نمایند.
تذکر ۳: مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات موظف به فراهم نمودن امکان پایش و کنترل فهرست اسامی رانندگانی که لیست و حق بیمه آنها توسط شرکتهای تعاونی حمل و نقل (کارگزار) به سازمان ارسال و پرداخت می‌گردد با فهرست احصاء‌شده مندرج در سیستم و صحت سنجی امکان برخورداری آنان از معافیت حق بیمه (یارانه) سهم سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها می‌باشد.
۲۹- با توجه به این که طبق قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری، رانندگان مشمول قانون مکلفند رأسا نسبت به پرداخت حق بیمه خود اقدام نمایند، لذا واحدهای اجرایی مجاز به تخصیص کد کارگاهی تعاونی کارگزار (۶۶۷۱۴) به شرکتهای جدید نخواهند بود و آن دسته از شرکتهای موصوف که قبلا با اخذ کد مربوطه در زمره شرکتهای تعاونی کارگزار قرار گرفته‌اند مجاز به پذیرش راننده جدید و ارسال لیست و پرداخت حق بیمه متعلقه نخواهند بود.
۳۰- ارسال لیست و پرداخت حق بیمه کارکنان ثابت (پرسنل اداری و دفتری غیر راننده) شرکتهای تعاونی حمل و نقل کارگزار از طریق کد فعالیت اقتصادی ۶۶۷۱۴ به همراه لیست رانندگان مجاز نبوده و جهت ارسال لیست و پرداخت حق بیمه‌اینگونه کارکنان میبایست از طریق کد کارگاهی دفتر مرکزی شرکت و با رعایت مواد ۳۹، ۴۷ و ۱۰۱ قانون تامین اجتماعی و لیست جداگانه اقدام گردد.
توجه: به منظور جلوگیری از بروز مشکلات اجرایی بیمه‌پردازی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر به صورت گروهی، مسئولیت رعایت مفاد این بخشنامه مستقیما بعهده مسئولین بلافصل شعبه ذیربط و اداره کل استان خواهد بود.
فصل پنجم: احتساب سوابق پرداخت حق بیمه
۳۱- با توجه به تغییرات بعمل آمده در قوانین و مقررات بیمه رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری و اصلاحات بعدی آن و تفاوت در فرآیند نحوه بیمه‌پردازی رانندگان موصوف در مقاطع زمانی مختلف، نحوه احتساب سوابق بشرح ذیل می‌باشد:
الف) – بازه زمانی آذر ماه سال ۱۳۵۱ لغایت پایان سال ۱۳۷۱:
بر اساس رسید اوراق دفترچه‌های پرداخت حق بیمه رانندگان و کمک رانندگان کامیون‌های باربری، سوابق پرداخت حق بیمه توسط اداره کل نامنویسی و حساب‌های انفرادی محاسبه و به واحدهای اجرایی ذیربط اعلام می‌گردد.
ب) – بازه زمانی سال ۱۳۷۲ لغایت شهریور ماه سال ۱۳۸۰:
با توجه به ثبت اطلاعات بارنامه و صورت وضعیت رانندگان باربری و مسافربری بین شهری در سیستم، استعلام سوابق در دوره یادشده توسط واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی واحدهای اجرایی از طریق درگاه مرکزی ورود کاربران به نشانی https:10.16.1.39///caa انجام و سوابق پرداخت حق بیمه راننده توسط اداره کل نامنویسی و حساب‌های انفرادی استخراج و اعلام می‌گردد.
ج) – بازه زمانی مهر ماه سال ۱۳۸۰ به بعد
سوابق پرداخت حق بیمه رانندگان بصورت مکانیزه تولید و واحدهای اجرایی میبایست اطلاعات سوابق را از پایگاه سوابق استخراج و احصاء نمایند.
توجه: در صورت عدم تایید اشتغال رانندگان، در بدو امر سوابق غیر کارا و تداوم بیمه‌پردازی آنان از طریق بیمه رانندگان مجاز نبوده و پذیرش سوابق گذشته آنان منوط به ارائه درخواست از سوی ایشان و محاسبه و وصول حق بیمه‌ایام مربوطه براساس ماده ۴۰ قانون تامین اجتماعی و به کسر مبالغ دریافتی خواهد بود. بدیهی است در صورت عدم ارائه درخواست، احتساب سوابق منتفی و استرداد وجوه دریافتی پس از کسر هزینه‌ها بلامانع خواهد بود.
رانندگان مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری (مصوب 28/2/1379 و اصلاحات بعدی آن با توجه به تبصره (۱) قانون مزبور با پرداخت حق بیمه و احراز شرایط مقرر در قانون تامین اجتماعی همانند سایر بیمه شدگان تأمین اجتماعی از مزایای مندرج در ماده (3) قانون و تبصره‌های آن به استثنای مقرری بیمه بیکاری برخوردار خواهند شد.
درمان در بیمه تامین اجتماعی رانندگان :
۳۲- ارائه حمایت درمان به رانندگان و افراد تحت تکفل ایشان منوط به پرداخت حق بیمه جاری می‌باشد.
تعهدات کوتاه مدت:
۳۳- غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری به رانندگان بین شهری و درون شهری با رعایت شرایط ذیل و احراز سایر مقررات مربوطه می‌باشد:
الف- حق بیمه متعلقه در دوره‌های اعتبار کارت هوشمند و مجوز فعالیت راننده تا تاریخ شروع استراحت بطور کامل پرداخت‌شده باشد.
ب- راننده دارای کارت هوشمند یا مجوز فعالیت معتبر در مقطع شروع استراحت پزشکی باشد.
پ- مدارک مربوط به ایام استراحت پزشکی (به استثناء کمک بارداری حداکثر ظرف یکماه از تاریخ شروع استراحت یا تاریخ ترخیص از بیمارستان (در موارد بستری) به شعبه ارائه شود.
توجه: تنظیم فرم استعلام وضعیت و معرفی به کار جهت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری ضروری نمی‌باشد.
۳۴– کمک هزینه ازدواج:
پرداخت کمک هزینه ازدواج به رانندگان بین شهری و درون شهری با احراز سایر مقررات مربوطه بلامانع می‌باشد.
۳۵– سایر تعهدات:
پرداخت هزینه پروتز و اورتوز، کمک هزینه مراسم ترحیم (کفن و دفن)، کمک هزینه سفر، اقامت بیمار و همراه به رانندگان بین شهری و درون شهری با احراز سایر مقررات مربوطه بلامانع می‌باشد.
۳۶– حوادث:
بررسی حوادث بیمه شدگان راننده موضوع این بخشنامه حسب ضوابط مقرر در بخشنامه شماره (۱۶) امور بیمه شدگان خواهد بود.
تعهدات بلند مدت:
برخورداری رانندگان مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان و اصلاحیه آن از مزایای بازنشستگی، از کارافتادگی (کلی و جزئی) و فوت با توجه به سوابق پرداخت حق بیمه و در صورت احراز شرایط مربوطه همانند سایر بیمه شدگان بلامانع خواهد بود.
۳۷- با توجه به دادنامه شماره ۶۳۵ مورخ 24/09/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، برقراری مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی و بازماندگان حسب مقررات مربوطه از تاریخ استحقاق صورت می‌پذیرد. بنابراین وصول حق بیمه رانندگان از تاریخ استحقاق تا تاریخ انقضای اعتبار دفترچه یا کارت هوشمند، موضوعیت نخواهد داشت.
۳۸- رانندگانی که جهت معاینه به مراجع معاین پزشکی و یا جهت دریافت کارت هوشمند و مجوز فعالیت رانندگی به مراجع ذیصلاح معرفی می‌شوند بیمه‌شده محسوب نشده و قبل از احراز شرایط بیمه شدن و پرداخت حق بیمه مقرر در قانون نمی‌توانند از حمایت‌های مندرج در این بخشنامه برخوردار گردند.
۳۹-در خصوص نحوه پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری در صورت پیش پرداخت حق بیمه، واحدهای اجرایی میبایست وفق دستورالعمل شماره 12929/94/1000 مورخ 5/12/1394 اقدام نمایند.
۴۰- طبق دادنامه شماره ۲۴۳-۲۴۴ مورخ 2/5/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، واحدهای اجرایی مجاز به صدور گواهی پرداخت حق بیمه جهت تمدید، تجدید و یا صدور کارت هوشمند رانندگان بازنشسته و یا از کارافتاده کلی نخواهند بود. بدیهی است در صورت تمدید، تجدید و یا صدور کارت هوشمند رانندگی افراد موصوف، مراتب به منزله اشتغال به کار مجدد محسوب و ضمن محاسبه و مطالبه حق بیمه متعلقه با نرخ کامل به همراه جرائم متعلقه در خصوص قطع مستمری برقراری نیز میبایست برابر مقررات موضوعه عمل نمایند.
توجه: براساس استعلام به عمل آمده از سازمان هدفمندسازی یارانه در صورت اشتغال مجدد رانندگان پس از بازنشستگی و یا از کارافتادگی، افراد موصوف از معافیت حق بیمه سهم سازمان اخیرالذکر خارج خواهند بود.
۴۱- چنانچه بیمه‌پردازی بدون انجام معاینات اولیه انجام‌شده باشد، در صورت درخواست متقاضی برای معرفی به کمیسیون پزشکی به منظور بهره‌‌مندی از حمایت از کارافتادگی، لازم است ضمن اخذ مدارک و مستندات درمانی مربوطه، مطابق بند ۳۴ بخشنامه شماره (۱۹) امور بیمه شدگان اقدام گردد. بدیهی است در صورت تشخیص از کارافتادگی کلی قبل از بیمه‌پردازی، معرفی متقاضی به کمیسیون پزشکی در خصوص آن بیماری امکان‌پذیر نخواهد بود.
فصل هفتم: مقررات مالی
۴۲- کدهای نگهداری حساب‌های درآمد قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری:
۴۳- با توجه به بهره‌‌مندی رانندگان درون شهری و بین شهری از تعهدات کوتاه مدت و تعهدات بلندمدت موضوع ماده (۳) قانون تامین اجتماعی، کدهای نگهداری حساب‌های هزینه مربوطه به همراه تفصیلی بشرح ذیل می‌باشد:
فصل هشتم: سایر موارد درخصوص بیمه تامین اجتماعی رانندگان
۴۴ – با توجه به این که قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 28/2/1379، قانون خاص محسوب می‌گردد و تنها قشر خاصی از افراد را به تبع شغل آنان تحت پوشش قرار میدهد و از طرفی صدور کارت هوشمند رانندگی از سوی سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور جهت رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری صرف مجوز فعالیت در امر حمل و نقل جاده‌ای بوده و در دوره اعتبار کارت، این قبیل افراد می‌توانند در مشاغل دیگری نیز اشتغال به کار یابند، لذا به استناد ماده (۸) آیین نامه اجرایی قانون مزبور چنانچه افراد موصوف به عنوان بیمه‌شده اجباری در کارگاه‌های مشمول قانون تامین اجتماعی شاغل و لیست و حق بیمه آنان ارسال و پرداخت گردد، در دوره ی مذکور از شمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان خارج و کارفرمایان مربوطه میبایست لیست و حق بیمه آنان را همانند سایر کارکنان خود با رعایت مواد (۲۸) و (۳۹) قانون تأمین اجتماعی به سازمان ارسال و پرداخت نمایند. به منظور جلوگیری از تداخل و همپوشانی سوابق پرداخت حق بیمه، در صورت احراز اشتغال به کار و صحت لیست‌های ارسالی از هر حیث، وصول حق بیمه در اجرای قانون بیمه اجتماعی رانندگان بین شهری برای ماههایی که لیست و حق بیمه آنان از طریق سایر کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی با نرخ 27% کامل حق بیمه متعلقه با لحاظ دستمزد مقطوع رانندگان و روزهای کار کرد پرداخت گردیده است، موضوعیت نخواهد داشت و صدور گواهی جهت تمدید و یا تجدید کارت هوشمند بیمه شدگان مذکور بلامانع خواهد بود.
توجه: در صورت عدم سابقه بیمه‌پردازی در کارگاه‌های مشمول قوانین کار و تأمین اجتماعی (طبق لیست و یا بازرسی در تمام و یا بخشی از دوره اعتبار کارت هوشمند رانندگی، واحدهای اجرایی میبایست نسبت به محاسبه و مطالبه حق بیمه متعلقه رانندگان در ایام مزبور برابر مقررات اقدام نمایند. (اصلاحی مورخ 18/8/1400)
۴۵- وفق ماده واحده قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و اصلاحات بعدی آن و آئین نامه اجرایی مربوطه، مراجع صادر‌کننده کارت هوشمند رانندگی مکلفند به هنگام صدور، تمدید و یا تجدید کارت هوشمند، گواهی پرداخت حق بیمه را از راننده اخذ نمایند، لذا واحدهای نامنویسی و حساب‌های انفرادی میبایست در مواجهه با رانندگانی که بدون اخذ گواهی مزبور کارت هوشمند رانندگی آنان صادر و یا تمدید گردیده است، نسبت به احصاء فهرست مشخصات آنان و ارسال به اداره کل ذیربط جهت انعکاس به مراجع صادر‌کننده کارت هوشمند اقدام نمایند.
تذکر: بدیهی است در صورت الزام و یا اجرای مقررات فوق‌الذکر در خصوص تمدید، تجدید یا صدور مجوز فعالیت رانندگان درون شهری از سوی مراجع صادر‌کننده مجوز، رعایت مراتب فوق از تاریخ لازم الاجرا شدن آن ضروری خواهد بود.
۴۶- در ارتباط با نحوه شمول رانندگان شاغل در آژانس‌های تاکسی تلفنی و وانت بار به قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و درون شهری، لازم است ضمن انجام بازرسی کارگاهی از کلیه کارگاه‌های موصوف همانند سایر کارگاه‌ها نسبت به درج نام راننده و شماره پلاک وسیله نقلیه‌ای که با آن به امر رانندگی حمل و نقل بار و مسافر مشغول می‌باشد اقدام نمایند. بدیهی است برابر مصوبه شماره ۱۱۰۰۱۶۷۵۴ مورخ 28/5/1376 هیات مدیره سازمان، از تاریخ 1/7/1376 منحصرا رانندگان خود مالک می‌توانند از طریق قانون فوق‌الذکر و به صورت انفرادی نسبت به بیمه‌پردازی خود اقدام نمایند. سایر رانندگان و کارکنان دفتری شاغل در کارگاه‌های مزبور مشمول قانون عام تامین اجتماعی بوده و کارفرمای ذیربط میبایست براساس مقررات اقدام به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه متعلقه نماید.
۴۷- کارفرمایان صنفی، باغداران و مالکین مزارع کشاورزی و… که دارای هریک از وسایط نقلیه موضوع قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری بوده و با وسیله نقلیه مزبور در کارگاه خود فعالیت مینمایند از شمول قانون اخیرالذکر خارج خواهند بود. بدیهی است این قبیل کارفرمایان در صورت نیاز به گواهی پرداخت حق بیمه جهت ارائه به مراجع ذیربط بمنظور صدور، تمدید یا تجدید کارت هوشمند / مجوز فعالیت رانندگی می‌توانند در چارچوب بخشنامه شماره ۹ مشترک فنی و درآمد و با عقد قرارداد نسبت به بیمه‌پردازی خود اقدام و گواهی سازمان مربوط به پرداخت حق بیمه را جهت صدور، تمدید یا تجدید کارت هوشمند مجوز فعالیت رانندگی از سازمان اخذ نماید.
۴۸ – طبق ماده واحده قانون بیمه رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری (مصوب 28/2/79) و اصلاحات بعدی آن مصوب 31/5/88 و مواد (3) و (۴) آئین نامه اجرایی قانون مزبور (مصوب 9/3/1380)، رانندگان حمل بار و مسافر درون و بین شهری به ترتیب به شرط داشتن پروانه کار و کارت هوشمند معتبر رانندگی، مشمول بیمه اجتماعی رانندگان می‌باشند و تمامی رانندگان زندانی اعم از تمام وقت در طول یک دوره، بند باز و متهمینی که بواسطه قرار تامین بازداشت موقت، مدتی را در زندان بسر می برند، به شرط داشتن مجوز فعالیت معتبر اشتغال رانندگی (پروانه /کارت و …)، در خصوص رانندگان درون شهری و کارت هوشمند / دفترچه کار) بابت رانندگان بین شهری، مشمول قانون بوده و حق بیمه مربوطه و متفرعات آن از رانندگان مزبور وصول خواهد شد. در مورد رانندگان موصوف لازمست پس از استعلام تاریخ اعتبار کارت هوشمند/ مجوز فعالیت رانندگی از مراجع صادر‌کننده ذیربط، نسبت به وصول حق بیمه وفق مقررات اقدام گردد.
توجه: در مواردی که بر اساس آرای قطعی محاکم قضایی رانندگان مشمول قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون شهری و بین شهری به محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم کردند، علی رغم اعتبار کارت هوشمند رانندگی، از شمول قانون اخیرالذکر خارج خواهند بود.
۴۹- طبق تبصره (۴) ماده واحده قانون بیمه‌های اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری و ماده (۷) آئین نامه اجرائی آن، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و پلیس راه مکلفند به هنگام تردد وسایط نقلیه باربری و مسافربری کارت هوشمند رانندگان را کنترل و در صورت عدم ارائه یا فقدان اعتبار آن طبق ماده (۷) قانون «الزام شرکت‌ها و مؤسسات ترابری جاده‌ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه مصوب ۱۳۶۸» برخورد نموده و مشخصات راننده، بارنامه یا صورت وضعیت مسافری و مشخصات و آدرس شرکت و مؤسسه حمل و نقل صادر‌کننده بارنامه و یا صورت وضعیت را به اداره تأمین اجتماعی محل اعلام نمایند.
۵۰- برابر تبصره (۳) ذیل ماده واحده قانون بیمه‌های اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری، کلیه شرکت‌ها و مؤسسات حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مکلفند از تحویل کالا یا مسافر به راننده‌ای که فاقد کارت هوشمند (یا مجوز فعالیت معتبر از سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور و مراجع ذیربط می‌باشد خودداری نمایند. در صورتی که شرکت‌ها و مؤسسات مزبور بارنامه و یا صورت وضعیت مسافر جهت رانندگان فاقد کارت هوشمند معتبر صادر نمایند، برای بار اول مکلف به پرداخت معادل سه ماه حق بیمه یک راننده به ازای هر بارنامه و یا صورت وضعیت مسافر و در صورت تکرار مکلف به پرداخت معادل یک سال حق بیمه یک راننده به سازمان تأمین اجتماعی می‌باشند و واحدهای اجرایی میبایست حق بیمه مذکور را طبق ماده (۵۰) قانون تأمین اجتماعی از شرکت‌ها و مؤسسات صادر‌کننده بارنامه مطالبه و وصول نمایند.
۵۱- با توجه به اینکه مشخصات کلیه رانندگانی که مشمول معافیت حق بیمه سهم دولت و یا هدفمندسازی یارانه‌ها می‌باشند قبلا احصاء و در سیستم مکانیزه مربوطه بارگذاری گردیده است، لذا سایر رانندگانی که اسامی آنان در فهرست مزبور درج نمی‌باشد از شمول معافیت حق بیمه خارج و میبایست نسبت به پرداخت حق بیمه متعلقه با نرخ ۲۷ درصد کامل اقدام نمایند.
۵۲- تغییر شعبه بیمه‌پردازی رانندگان بین شعب به شرح ذیل می‌باشد:
الف – واحد اجرایی مبدأ (وصول حق بیمه) میبایست نسبت به اخذ گردش حساب بر مبنای کل دوره‌های اعتبار کارت هوشمند یا مجوز فعالیت تا تاریخ انتقال با رعایت تاریخ شمول هر یک از رانندگان بین شهری و درون شهری و وصول بدهی متعلقه برابر مقررات اقدام نماید.
ب– واحد وصول حق بیمه مبدا میبایست پس از وصول کلیه بدهی‌های بیمه رانندگان متقاضی و با درخواست واحد مقصد، نسبت به انتقال فایل پرونده وی از طریق سیستم نامنویسی متمرکز در واحد اجرایی مبدأ اقدام نماید.
پ– واحد نامنویسی و حساب‌های انفرادی شعبه جدید بیمه‌پردازی پس از تغییر شعبه توسط واحد مبدأ، میبایست مراحل دوره‌های اعتبار و سایر اقلام اطلاعاتی راننده را (همانند راننده جدید) ثبت و وی را جهت اخذ برگه پرداخت به واحد وصول حق بیمه هدایت نماید.
۵۳– رانندگان ترانزیت:
الف – با توجه به موافقتنامه مورخ 12/2/72 و توافق به عمل آمده با سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای (حمل و نقل پایانه‌های کشور) تاریخ شمول رانندگان ترانزیت از 1/2/74 تعیین‌شده است. لازم به ذکر است رانندگان مذکور میبایست دارای کارت هوشمند رانندگی معتبر از سازمان متبوع باشند.
ب- در اجرای موافقتنامه فی مابین سازمان حمل و نقل و پایانه‌های کشور و این سازمان مقرر گردیده است کلیه موسسات و شرکتهای حمل و نقل بین المللی حق بیمه مربوطه را به میزان 27% دستمزد تعیین‌شده (5/1 برابر حداقل دستمزد سنواتی شورای عالی کار در هر سال) کسر و حداکثر در مهلت مقرر ماده (۳۹) به شعب ذیربط ارسال و پرداخت نمایند.
۵۴- اتباع خارجی در صورت داشتن پروانه کار و مجوز اقامت معتبر از سوی مراجع ذیصلاح به صورت تواما، با احراز شرایط مقرر در قانون بیمه اجتماعی رانندگان و آئین نامه مربوطه مشمول این قانون خواهند بود.
۵۵- برابر قانون استفساریه قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب 7/11/86 مجلس شورای اسلامی مادامی‌که رانندگان مشمول صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر نزد صندوق مذکور بیمه باشند، الزامی به بیمه شدن مجدد نزد سازمان تأمین اجتماعی نخواهند داشت.
” تاریخ شمول رانندگان ترانزیت بابت بیمه تامین اجتماعی رانندگان از 1374/02/01 می باشد ”
۵۶- برابر ماده (۸) آئین نامه اجرائی قانون بیمه اجتماعی رانندگان مصوب 9/3/80، شاغلان و بازنشستگان وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نیروهای نظامی و انتظامی‌که مشمول قانون خاص حمایتی هستند از شمول آئین نامه یادشده و به تبع آن از شمول مقررات موضوع این بخشنامه مستثنی خواهند بود.
۵۷- واحدهای اجرایی که به اشتباه و یا سهوا لیست حق بیمه شرکتهای تعاونی کار گزار رانندگان را خارج از مهلت مقرر اخذ نمایند، لازمست کماکان وفق مفاد بخشنامه شماره 1635/95/1000 مورخ 22/2/1395 حوزه فنی و درآمد اقدام نمایند. بدیهی است مسئولیت کنترل، نظارت و اجرای موارد فوق‌الذکر با ادارات کل استان‌ها و مسئولین ذیربط واحدهای اجرایی خواهد بود.
۵۸- در مواردی که مشمولین این بخشنامه در قالب بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و یا بیمه اختیاری حق بیمه را پیش پرداخت نموده باشند، چنانچه با استفاده از مقررات این بخشنامه مبادرت به پرداخت حق بیمه نمایند، واحد امور بیمه شدگان میبایست قرارداد بیمه حرف و مشاغل آزاد یا اختیاری آنان را از تاریخ شروع پرداخت حق بیمه رانندگان که بطور همزمان پرداخت‌شده است مختومه و نسبت به استرداد حق بیمه مربوطه و حذف سوابق مزبور با رعایت سایر شرایط مقرر اقدام نمایند.
۵۹- افرادی که وفق قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری بیمه پرداز هستند، در صورت دارا بودن هرگونه مدارک و مستندات کارفرمایی از جمله پروانه کسب صنفی معتبر و…، چنانچه پس از بررسی‌های لازم بازرسی تحقیقی اشتغال آنان در شغل رانندگی احراز گردد، با داشتن سایر شرایط مقرر مشمول مقررات بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری خواهند بود.
۶۰- مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات میبایست حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از صدور این بخشنامه تمهیدات لازم را به منظور بروزرسانی نرم افزارهای موجود و طراحی و پیاده‌سازی سایر نرم افزارهای مورد نیاز و ایجاد امکان اخذ کلیه آمار و اطلاعات مربوطه را با همکاری شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تامین فراهم نمایند.
۶۱- این بخشنامه ضمن بازنگری در مفاد بخشنامه‌ها و دستورهای اداری صادره (طبق فهرست پیوست) تهیه و از تاریخ صدور جایگزین بخشنامه‌ها و دستورهای اداری مذکور می‌گردد.
مسئول حسن اجرای این بخشنامه مدیران کل درمان، مدیران کل بیمه‌ای، معاونین منابع و تعهدات بیمه‌ای، روسای ادارات وصول حق بیمه، نامنویسی و حساب‌های انفرادی، امور بیمه شدگان، مستمری‌ها و امور مالی و مسئولین متناظر ذیربط در واحدهای اجرایی خواهند بود.